Konsultacje naukowe w Institute for Russian and Eurasian Studies (IRES) Uppsala University
Na wybór Instytutu IRES w Uppsali jako miejsca przeprowadzenia głównych konsultacji naukowych w ramach projektu „Integracja cywilno-wojskowa w XXI wieku. Budowa modelu koncepcyjnego współpracy społecznych organizacji cywilnych z systemem obronnym państwa. Case study Szwecji” złożyło się kilka kluczowych powodów, wynikających zarówno z charakteru samego projektu, jak i unikalnych kompetencji oraz pozycji IRES w szwedzkim i europejskim środowisku naukowym.
Po pierwsze, w projekcie przewidziano analizę szwedzkiego systemu obronnego, ze szczególnym uwzględnieniem roli samorządów lokalnych i organizacji proobronnych (NGO) w ramach współpracy cywilno-wojskowej. IRES (Institutet för Rysslands- och Eurasienstudier) to jedna z kluczowych instytucji badawczych w Szwecji zajmujących się zagadnieniami bezpieczeństwa, stosunków międzynarodowych oraz analizą systemów obronnych, w tym również z perspektywy nordyckiej i regionalnej (północno-wschodnia flanka NATO). Instytut posiada interdyscyplinarny zespół badaczy, którzy łączą wiedzę z zakresu nauk politycznych, stosunków międzynarodowych i bezpieczeństwa, dzięki czemu jest to ośrodek naukowy idealny przeprowadzenia pogłębionych konsultacji eksperckich.
Po drugie, badania prowadzone w ramach projektu osadzone są w teorii tzw. „nowych wojen” oraz teorii złożonych współzależności, co wymaga konsultacji z ekspertami nie tylko w zakresie klasycznych teorii bezpieczeństwa, ale też współczesnych zagrożeń hybrydowych, cyberprzestrzeni, obrony terytorialnej i roli społeczeństwa obywatelskiego w systemach obronnych. IRES posiada doświadczenie w analizie takich zjawisk, co zapewnia wysoki poziom merytoryczny konsultacji i umożliwia konstruktywną weryfikację hipotez badawczych.
Po trzecie, projekt przewiduje przeprowadzenie wywiadów eksperckich z minimum pięcioma badaczami w szwedzkich ośrodkach akademickich. Uppsala University, jako jeden z najważniejszych ośrodków uniwersyteckich w kraju, skupia specjalistów, którzy posiadają praktyczne doświadczenie w zakresie analiz systemu obronnego Szwecji, w tym jego komponentów cywilnych i lokalnych.
Uczestnictwo w sympozjum „Poetry, Civil Society and Dissent in the Soviet Union, Central and Eastern Europe and Beyond”
Moja obecność na sympozjum „Poetry, Civil Society and Dissent in the Soviet Union, Central and Eastern Europe and Beyond”, które odbyło się w dniach 4–5 czerwca 2025 r. w Instytucie IRES Uniwersytetu w Uppsali, była dla mnie niezwykle istotna z punktu widzenia realizowanego przeze mnie projektu badawczego.
Po pierwsze, tematyka sympozjum – dotycząca społecznego oporu, roli społeczeństwa obywatelskiego, samizdatu, a także form protestu kulturowego i literackiego w Europie Środkowo-Wschodniej – doskonale korespondowała z moimi badaniami nad współpracą organizacji społecznych z państwowym systemem obronnym. Udział w wydarzeniu pozwolił mi zyskać głębsze rozumienie mechanizmów samoorganizacji obywatelskiej i sposobów reagowania społeczeństw na zagrożenia – zarówno w kontekście historycznym, jak i współczesnym. To doświadczenie wzmocniło podstawy teoretyczne mojego projektu, który opiera się na analizie relacji państwo–obywatel w środowisku nowych zagrożeń.
Po drugie, miałam możliwość wysłuchania wystąpień wybitnych badaczy oraz dysydentów z doświadczeniem praktycznym w zakresie działań oporu społecznego i kulturowego. Takie spotkania pozwoliły mi lepiej uchwycić realne konsekwencje działań oddolnych, co ma znaczenie dla mojej analizy funkcjonowania NGO i ich roli w zwiększaniu odporności społecznej.
Po trzecie, moja obecność na sympozjum umożliwiła mi nawiązanie cennych kontaktów z badaczami z różnych państw, którzy zajmują się zagadnieniami społeczeństwa obywatelskiego, bezpieczeństwa i polityki pamięci. Te relacje mają potencjał do przyszłych konsultacji naukowych i współpracy przy kolejnych etapach mojego projektu, w tym przy konstrukcji modelu koncepcyjnego integracji cywilno-wojskowej.
Sympozjum w Uppsali miało dla mnie również wartość poznawczą: pozwoliło mi zobaczyć, jak różne formy kultury (w tym poezja) mogą pełnić funkcję mobilizującą, edukacyjną i integrującą społeczność wokół kwestii obronnych i obywatelskich.
Wizyta w Muzeum Scoutingu w Sztokholmie.
Archiwum i muzeum scoutingu w Sztokholmie stanowi cenne źródło wiedzy na temat historycznego i współczesnego zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego (zwłaszcza młodzieżowych organizacji) w działania o charakterze pomocowym, wychowawczym i solidarnościowym. Z punktu widzenia mojego projektu MINIATURA 8 NCN, który dotyczy integracji struktur cywilnych z systemem obronnym państwa, ważne jest zrozumienie, w jaki sposób organizacje takie jak skauci kształtowały postawy obywatelskie, odpowiedzialność społeczną i gotowość do niesienia pomocy.
Podczas wizyty w muzeum w szczególności zwróciłam uwagę na wystawę zatytułowaną „Våra hjälpaktioner” („Nasze akcje pomocowe”), która dokumentuje konkretne przykłady działań szwedzkiego skautingu na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Przykłady te obejmują m.in.:
- 1951 – Röda knopen (akcja „Czerwony węzeł”) – zbiórkę na rzecz dzieci niesłyszących, której celem było wyposażenie laboratoriów audiologicznych, szkolenie nauczycieli oraz wspieranie edukacji dzieci głuchych.
- 1956 – Ljuspunkten (akcja „Punkt światła”) – akcja na rzecz dzieci niewidomych i słabowidzących, zakończoną imponującym wynikiem 800 tys. koron.
- 1958 –Folke Bernadotte – akcja wspierająca dzieci z porażeniem mózgowym (m.in. poprzez tworzenie specjalistycznych placówek).
Te działania pokazują, że organizacje takie jak skauci nie tylko odgrywały istotną rolę wychowawczą, ale też funkcjonowały jako realny element systemu wsparcia społecznego – w duchu obywatelskiego zaangażowania i solidarności. To bezpośrednio koresponduje z założeniami mojego projektu, w którym badam m.in. potencjał organizacji społecznych do wspierania struktur państwowych w sytuacjach kryzysowych i obronnych.
Obecność w muzeum pozwoliła mi nie tylko zapoznać się z dokumentacją historyczną, ale również uchwycić szerszy kulturowy kontekst, w którym funkcjonują dziś szwedzkie NGO’s – często wyrosłe z tradycji takich jak właśnie skauting. Była to ważna wizyta uzupełniająca moje badania.
