Abstrakt
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej (art. 126 ust. 1 Konstytucji RP), będąc jednocześnie jednym z organów dwu- członowej egzekutywy (władzy wykonawczej). Chociaż jest on „pierwszą osobą w państwie”, „najważniejszą osobą w państwie”, to osoba, która piastuje ten urząd, jest jednocześnie obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej, a więc ma prawa i obowiązki wynikające z przepisów prawa. O ile w kodeksie postępowania cywilnego z 1930 roku wspomniano o Prezydencie jako świadku, o tyle obecnie obowiązujący kodeks postępowania cywilnego nie zawiera żadnych regulacji w tej materii. W opracowaniu wykazano, że generalnie w procesie cywilnym status prawny Prezydenta RP jest analogiczny do sytuacji prawnej innych uczestników tego postępowania i nie ma przeszkód prawnych, aby występował on przed sądem jako świadek, z wyłączeniami i ograniczeniami wynikającymi z norm rangi ustawowej. Wezwanie Prezydenta RP jako świadka powoduje, że jest on przesłuchiwany na zasadach ogólnych, aczkolwiek wskazana jest powściągliwość ze strony sądów co do wezwania go w celu złożenia zeznań w tym charakterze. Sąd powinien, chociaż nie ma takiego obowiązku, ustalać z Prezydentem RP (jego Kancelarią) czas i miejsce odebrania od niego zeznań. Jest to podyktowane względami praktycznymi i kurtuazyjnymi. Jest to tym bardziej istotne, że przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka nie musi się odbywać w siedzibie sądu. Nie ma więc żadnych przeszkód, aby Prezydent RP został przesłuchany w miejscu dla niego dogodnym. Jednocześnie jednak nie ma podstaw do różnicowania sytuacji Prezydenta RP (w stosunku do innych obywateli) co do sankcji z art. 276 k.p.c., a więc kary grzywny czy nawet aresztu z powodu nieuzasadnionej odmowy zeznań.
Bibliografia
- Ciapała J., Zagadnienie odpowiedzialności Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sejmowy” 2005, 6. [Google Scholar]
- Knoppek K., Prawo odmowy zeznań i odpowiedzi w procesie cywilnym, Warszawa 1984. [Google Scholar]
- Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, Warszawa 2022. [Google Scholar]
- Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, Legalis 2021. [Google Scholar]
- Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, tom 1. Art. 1–729, red. A. Jakubecki, LEX 2019. [Google Scholar]
- Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, tom 1A. Art. 1–42412, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2020. [Google Scholar]
- Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, tom 2. Art. 2051–42412, red. A. Marciniak, Warszawa 2019. [Google Scholar]
- Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, tom 2. Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2016. [Google Scholar]
- Konstytucja RP, tom 2. Komentarz do art. 87–243, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016. [Google Scholar]
- Mordwiłko J., W sprawie możliwości przesłuchania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej przez sejmową komisję śledczą, „Przegląd Sejmowy” 2004, 1. [Google Scholar]
- Rzetelny proces karny. Księga jubileuszowa Profesor Zofii Świdy, red. J. Skorupka, Warszawa 2009. [Google Scholar]
- System postępowania cywilnego, tom 2. Dowody w postępowaniu cywilnym, red. Ł. Błaszczak, Warszawa 2021. [Google Scholar]
- System prawa procesowego cywilnego, tom 2, cz. 2. Postępowanie procesowe przed sądem pierwszej instancji, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2016. [Google Scholar]
- Szmyt A., W sprawie możliwości przesłuchania Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej przez sejmową komisję śledczą, „Przegląd Sejmowy” 2004, 1. [Google Scholar]
