Abstrakt
We współczesnych debatach istnieje wiele podejść do rozwiązywania problemów milionów uchodźców i osób ubiegających się o azyl. Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców wyróżnia trzy trwałe rozwiązania kwestii uchodźczej. Pierwszym z nich jest dobrowolna repatriacja, drugim lokalna integracja, a ostatnim przesiedlenie do kraju trzeciego, gdy powrót do domu lub pozostanie w kraju przyjmującym nie są możliwe. Celem niniejszego artykułu jest próba odpowiedzi na dwa ogólne pytania. Po pierwsze: w jakich okolicznościach społeczność międzynarodowa włączyła koncepcję przesiedlenia do rozwijającego się systemu ochrony międzynarodowej w latach 1921–1946? Po drugie: czy operacjonalizacja tej koncepcji pozwala uznać przesiedlenia za realny i skuteczny instrument współczesnego modelu międzynarodowej ochrony uchodźców, a w szczególności za środek służący osiąganiu trwałych rozwiązań sytuacji uchodźczych? W badaniu wykorzystano metodę historycznoprawną. Pozwoliła ona na ustalenie, jakie wydarzenia historyczne odegrały kluczową rolę w rozwoju instytucji przesiedleń, jakie elementy danej rzeczywistości polityczno-ustrojowej determinowały jej model normatywny i sposób stosowania oraz jaki kształt instytucja ta przybrała w historycznych punktach zwrotnych – takich jak pierwsza i druga wojna światowa, a także zimna wojna. Powyższe ustalenia opierają się na stanowiskach prezentowanych przez wiodące międzynarodowe organizacje humanitarne zajmujące się problemem uchodźczym i sposobami sobie z nim radzenia. Należały do nich: komisje i komitety Ligi Narodów oraz Międzyrządowy Komitet ds. Uchodźców, następnie zaś Administracja Narodów Zjednoczonych ds. Pomocy i Odbudowy oraz Międzynarodowa Organizacja Uchodźców.Artykuł podzielony jest na dwie części. Pierwsza obejmuje okres Ligi Narodów i najwcześniejsze próby wdrożenia idei przesiedleń jako trwałego rozwiązania trudnej sytuacji uchodźców; druga dotyczy inicjatyw mających na celu rozwiązanie problemu uchodźców i wysiedleńców po zakończeniu drugiej wojny światowej.
Bibliografia
- Gatrell P., The Making of the Modern Refugee, Oxford 2013. [Google Scholar]
- Goodwin-Gill G., J. McAdam, The Refugee in International Law, Oxford 2007. [Google Scholar]
- Knapton S. K., Occupiers, Humanitarian Workers, and Polish Displaced Persons in British-Occupied Germany, London 2023. [Google Scholar]
- Marrus M. R., The Unwanted: European Refugees in the Twentieth Century, Oxford 1985. [Google Scholar]
- Ruthström-Ruin C., Beyond Europe: the Globalization of Refugee Aid, Lund 1993. [Google Scholar]
- Stoessinger J. G., The Refugee and the World Community, Minneapolis 1956. [Google Scholar]
- Articles Bradley M. et al., Whither the Refugees? International Organisations and ‘Solutions’ to Displacement, 1921–1960, „Refugee Survey Quarterly” 2022, 41. [Google Scholar]
- Fischel de Andrade J. H., Brazil and the International Refugee Organization (1946–1952), „Refugee Survey Quarterly” 2011, 30(1). [Google Scholar]
- Hathaway J. C., The Evolution of Refugee Status in International Law: 1920–1950, [Google Scholar]
- „International & Comparative Law Quarterly” 2008, 33(2). [Google Scholar]
- Long K., When Refugees Stopped Being Migrants: Movement, Labour and Humanitarian Protection, „Migration Studies” 2013, 1(1). [Google Scholar]
- Reinisch J., ‘We Shall Rebuild New a Powerful Nation’: UNRRA, Internationalism and National Reconstruction in Poland, „Journal of Contemporary History” 2008, 43(3). [Google Scholar]
- Reut-Nicolussi E., Displaced Persons and International Law, „Recueil des Cours del’Academie de Droit International” 1948, 73(2). [Google Scholar]
- Schwartz Abba P., International Refugee Organization, „The American Jewish Yearbook” 1948–1949, 50. [Google Scholar]
