Suwerenność energetyczna na kanwie pakietu „Gotowi na 55”. Część 1

Abstrakt

Przedmiotem artykułu, złożonego z dwóch części, jest wykładnia jednego z najtrudniejszych przepisów traktatowych Unii Europejskiej, zawartego w art. 194 ust. 2 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii, wprowadzającego krajową suwerenność energetyczną. Sformułowane w art. 194 ust. 2 akapit drugi odesłanie do art. 192 ust. 2 lit. c należy rozumieć w ten sposób, że jeśli przy przyjmowaniu środków w dziedzinie środowiska cele energetyczne (art. 194 ust. 1) nie przeważają nad celami środowiskowymi (art. 191) i spełniona jest co najmniej jedna z przesłanek suwerenności energetycznej (art. 194 ust. 2 akapit drugi), podstawą traktatową staje się art. 192 ust. 2 lit. c (jednomyślność Rady). Dopiero gdy nie zachodzi nawet jedna z trzech sformułowanych alternatywnie przesłanek suwerenności energetycznej, a cele energetyczne przeważają nad środowiskowymi, stosujemy zwykłą procedurę prawodawczą przewidzianą w art. 194 ust. 2 akapit pierwszy. Uwspólnotowienie suwerenności energetycznej polega jedynie na braniu pod uwagę solidarności energetycznej (art. 194 ust. 1), a w zakresie doraźnym na przyjmowaniu środków stosownych do sytuacji gospodarczej (art. 122 ust. 1), z uwzględnieniem deklaracji nr 35 odnoszącej się do art. 194, która poprzez odesłanie do dwóch przepisów traktatowych wzmacnia samodzielność energetyczną państw członkowskich w warunkach kryzysu – w rozumieniu art. 347 – do tego stopnia, że praktycznie oznacza konieczność co najmniej rewizji zaproponowanego przez Komisję Europejską pakietu „Gotowi na 55”. W myśl art. 194 ust. 2 akapit drugi w zw. z art. 194 ust. 1 (zasada solidarności) transformacja energetyczna ma być krajowa, a nie unijna, ale z uwzględnieniem traktatowej zasady solidarności energetycznej – odrzucanej przez Niemcy przed Trybunałem Sprawiedliwości UE (Niemcy/Polska, C-848/19 P) po to, aby zwiększyć uzależnienie UE od dostaw rosyjskiego gazu. W „Gotowi na 55” przepisy te pominięto, chociaż z treści części zawartych tam wniosków ustawodawczych wynika, że zachodzą przesłanki stosowania tych regulacji. Nie tylko w piśmiennictwie polskim brakuje publikacji dotyczących podstaw traktatowych wniosków zamieszczonych w „Gotowi na 55”.

Bibliografia

Banaszek H., „Fit for 55 – rewizja unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) w ramach Europejskiego Zielonego Ładu”, Europejski Przegląd Sądowy, 2022, nr 2. [Google Scholar]
Boute A., „The principle of solidarity and the geopolitics of energy. Poland v. Commission (OPAL pipeline)”, Common Market Law Review, 2020, nr 3 (57). [Google Scholar]
Buschle D., Talus K., „One for All and All for One? The General Court ruling in the OPAL Case”, Oil, Gas & Energy Law Intelligence, 2019, nr 5. [Google Scholar]
EU-Kommentar, red. U. Becker, A. Hatje, J. Schoo, J. Schwarze, wyd. 4, Baden-Baden 2019. [Google Scholar]
EUV/AEUV. Das Verfassungsrecht der Europäischen Union mit Europäischer Grundrechtecharta. Kommentar, red. Ch. Calliess, M. Ruffert, wyd. 6, München 2022. [Google Scholar]
Frenz W., Kane A.M., „Die neue europäische Energiepolitik”, Natur und Recht, 2010, nr 7 (32). [Google Scholar]
Gontarski W., „Nowy system warunkowości w prawie Unii Europejskiej”, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica, 2021, tom 97. [Google Scholar]
Gundel J., „Die energiepolitischen Kompetenzen der EU nach dem Vertrag von Lissabon: Bedeutung und Reichweite des neuen Art. 194 AEUV”, Europäisches Wirtschaftsund Steuerrecht, 2011, nr 1. [Google Scholar]
Hey J., „Das Einnahmesystem der Europäischen Union: neue Steuern als neue Eigenmittel?”, Europäische Zeitschrift für Wirtschaftsrecht, 2021, nr 7. [Google Scholar]
Kahl W., „Die Kompetenzen der EU in der Energiepolitik nach Lissabon”, Europarecht, 2009, nr 5. [Google Scholar]
Krämer A., EU Environmental law, wyd. 7, London 2012. [Google Scholar]
Kuhlmann J., „Kompetenzrechtliche Neuerungen im europäischen Energierecht nach dem Vertrag von Lissabon”, Working Paper No. 79, Europainstitut Wirtschaftsuniversität Wien, Juni 2008 (https://epub.wu.ac.at/1072/1/document.pdf). [Google Scholar]
Münchmeyer H., Kahles M., Pause F., „Erfordert das europäische Beihilferecht die Einführung von Ausschreibungsverfahren im EEG?”, Würzburger Berichte zum Umweltenergierecht 2014, nr 5 (https://stiftung-umweltenergierecht.de/wp-content/uploads/2016/02/stiftungumweltenergierecht_WueBerichte_05_Beihilferecht-Erfordernis-Ausschreibungen.pdf). [Google Scholar]
Pakiet klimatyczno-energetyczny. Analityczna ocena propozycji Komisji Europejskiej, red. K. Maliszewska, Warszawa 2008. [Google Scholar]
Papenkort K., Wellershoff J.-K., „Der Energietitel im Vertrag von Lissabon – Alter Weinin neuen Schläuchen”, Recht der Energiewirtschaft, 2010, nr 18. [Google Scholar]
Parchimowicz-Gontarska I., „Artykuł 1 ust. 2 Protokołu nr 30 w sprawie stosowania Karty praw podstawowych a ogólny system warunkowości służący ochronie budżetu Unii Europejskiej”, Europejski Przegląd Prawa i Stosunków Międzynarodowych, 2021, nr 4, LEX. [Google Scholar]
Probleme und Perspektiven im Energieumweltrecht, red. W. Cremer, J.-Ch. Pielow, Stuttgart 2009. [Google Scholar]
Przybojewska I., „Poszukiwanie i wydobywanie gazu niekonwencjonalnego w Polsce”, Europejski Przegląd Sądowy, 2012, nr 7. [Google Scholar]
Romanowicz M., „Gotowi na transformację? Polityka klimatyczna Unii Europejskiej w świetle pakietu Fit for 55”, Europejski Przegląd Sądowy, 2022, nr 2. [Google Scholar]
Ruffert M., „Vorgaben des Europarechts und nationale Gestaltungsspielräume”, Energieversorgung und Umweltschutz, 2010, tom 102. [Google Scholar]
Schlacke S., „Klimaschutzrecht im Mehrebenensystem”, Neue Zeitschrift für Verwaltungsrecht, 2022, nr 13. [Google Scholar]
Schlacke S., Knodt M., „Das Governance-System für die Europäische Energieunion und für den Klimaschutz”, Zeitschrift für Umweltrecht, 2019, nr 7–8. [Google Scholar]
Schlacke S., Wentzien H., Thierjung E.-M., Köster M., „Implementing the EU Climate Law via the ‘Fit for 55’ package”, Oxford Open Energy, 2022, nr 1 (https://academic.oup.com/journals). [Google Scholar]
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, tom 3 (art. 223–358), red. A. Wróbel i inni, Warszawa 2012, LEX. [Google Scholar]
Zajdler R., „Zastrzeżenia do decyzji Komisji Europejskiej z 28 października 2016 roku w sprawie zmiany zwolnienia dla gazociągu OPAL (sprawa C[2016]6950 final)”, Polityka i Społeczeństwo, 2018, nr 1 [Google Scholar]