Charakter prawny i treść umowy o arbitraż

Abstrakt

W niniejszym artykule dokonano analizy charakteru prawnego oraz postanowień umowy o arbitraż, która w Polsce jest określana zwyczajowo i ustawowo jako za pis na sąd polubowny. Umowa o arbitraż jest czynnością, przez którą strony pod dają spór pod rozstrzygnięcie sądu arbitrażowego (zwanego też polubownym) i jednocześnie wyłączają właściwość sądu powszechnego w sprawach cywilnych. Charakter prawny umowy o arbitraż jest ściśle powiązany z charakterem prawnym sądownictwa arbitrażowego. Na gruncie ustawodawstwa polskiego jedni uznają umowę o arbitraż za umowę prawa cywilnego materialnego, inni zaliczają ją do umów z zakresu prawa postępowania cywilnego, jeszcze inni przypisują jej charakter mieszany, materialno-procesowy. Autor artykułu opowiada się za charakterem mieszanym umowy o arbitraż oraz za materialno-procesową teorią sądownictwa arbitrażowego. Poza tym w artykule dokonano analizy treści umowy o arbitraż. Wyeksponowano m.in. obligatoryjne postanowienia wynikające z art. 1161 k.p.c. oraz postanowienia fakultatywne, które są kształtowane w ramach autonomii woli stron.

Bibliografia

1. Asłanowicz M., Sąd polubowny (arbitrażowy). Komentarz do art. 1154–1217 k.p.c., Warszawa 2017. [Google Scholar]
2. Błaszczak Ł., Ludwik M., Sądownictwo polubowne, Warszawa 2007. [Google Scholar]
3. Błaszczak Ł., Wyrok sądu polubownego w postępowaniu cywilnym , Warszawa 2010. [Google Scholar]
4. Budniak-Rogala A., Charakter prawny zapisu na sąd polubowny w postępowaniu cywilnym, Wrocław 2015. [Google Scholar]
5. Dalka S., Sądownictwo polubowne w PRL, Warszawa 1987. [Google Scholar]
6. David R., Arbitration in International Trade, Deventer 1985. [Google Scholar]
7. Ereciński T., Weitz K., Sąd arbitrażowy, Warszawa 2008. [Google Scholar]
8. Hałgas M., „Charakter prawny zapisu na sąd polubowny”, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego, 2007, nr 7. [Google Scholar]
9. Jakubecki A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, tom 5 (art. 1096–1217), T. Wiśniewski (red.), Warszawa 2021. [Google Scholar]
10. Jakubowski J., „Międzynarodowy arbitraż handlowy w sporach wielostronnych (doświadczenia polskie)”, Państwo i Prawo, 1980, z. 7. [Google Scholar]
11. Kłos M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, tom 5 (art. 1096–1217), A. Marciniak (red.), Warszawa 2020. [Google Scholar]
12. Kulski R., Umowy procesowe w postępowaniu cywilnym, Kraków 2006. [Google Scholar]
13. Kuratowski R., Sądownictwo polubowne, Warszawa 1932. [Google Scholar]
14. Mazur D., „Prawo właściwe w międzynarodowym arbitrażu handlowym”, Kwartalnik Prawa Prywatnego, 2003, z. 1. [Google Scholar]
15. Morek R., Mediacja i arbitraż. Komentarz, Warszawa 2006. [Google Scholar]
16. Münch J. [w:] Kommentar zum Zivilprozessordnung, tom 3, red. T. Rauscher, P. Wax, J. Wenzel, München 2008. [Google Scholar]
17. Nazaruk P., Zapis na sąd polubowny dotyczący sporów ze stosunku spółki akcyjnej, Gdańsk 2013 (niepublikowana rozprawa doktorska). [Google Scholar]
18. Nowaczyk P., Szumański A., Szymańska M., Regulamin arbitrażowy UNCITRAL, Warszawa 2011. [Google Scholar]
19. Orecki M. (red.) Sądownictwo polubowne a sądy państwowe wobec zasady nieingerencji sądu państwowego w działalność sądu polubownego i jego skład, Warszawa 2019. [Google Scholar]
20. Pankowska-Lier B., Sołtys B., Umowa arbitrażowa w obrocie gospodarczym, Warszawa 2004. [Google Scholar]
21. Popiołek W., „Zdatność arbitrażowa sporów o prawa majątkowe”, Przegląd Prawa Handlowego, 2020, nr 6. [Google Scholar]
22. Potrzobowski K., Sąd polubowny według kodeksu postępowania cywilnego, Warszawa 1961. [Google Scholar]
23. Potrzobowski K., Żywicki W., Sądownictwo polubowne, Warszawa 1961. [Google Scholar]
24. Pruś P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, tom 2 (art. 478–1217), M. Manowska (red.), Warszawa 2021. [Google Scholar]
25. Pryles M., „Multi-Tiered Dispute Resolution Clauses”, Journal of International Arbitration, 2001, nr 2. [Google Scholar]
26. Radwański Z. [w:] System prawa prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna, tom 2, Z. Radwański (red.), Warszawa 2008. [Google Scholar]
27. Rosenberg L., Schwab K.H., Gottwald P., Zivilprozessrecht, München 2004. [Google Scholar]
28. Schlosser P. [w:] Kommentar zum Zivilprozessordnung, tom 9, red. F. Stein, M. Jonas, Tübingen 2002. [Google Scholar]
29. Szumański A. (red.), A. Kąkolecki, P. Nowaczyk, W. Wiśniewski A. Wach, G. Wujek, J. Poczobut, M.H. Koziński, M. Hauser-Morel, T. Wiśniewski, M. Porzycki, M. Tomaszewski, M. Łaszczuk; J. Szpara, P. Pietkiewicz, P. Podrecki, S. Pieckowski, „Arbitraż handlowy”, tom 8 [w:] System prawa handlowego, Warszawa 2010. [Google Scholar]
30. Tomaszewski M., „Umowa o arbitraż. Podstawowe problemy prawne”, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego, 1994, nr 1. [Google Scholar]
31. Trammer H., „Konwencja europejska o międzynarodowym arbitrażu handlowym”, Prawo w Handlu Zagranicznym, 1965, nr 2. [Google Scholar]
32. Trammer M., „O właściwe miejsce dla «czystych» norm materialnego prawa cywilno-jurysdykcyjnego”, Przegląd Notarialny, 1949, tom I. [Google Scholar]
33. Weitz K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, tom 6. Międzynarodowe postępowanie cywilne. Sąd polubowny (arbitrażowy), wyd. 5, T. Ereciński (red.), Warszawa 2017, art. 1161. [Google Scholar]
34. Wójcik M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, tom 2 (art. 730–1217), A. Jakubecki (red.), Warszawa 2022, art. 1157. [Google Scholar]
35. Wiśniewski W., Międzynarodowy arbitraż handlowy w Polsce. Status prawny arbitrażu i arbitrów, Warszawa 2011. [Google Scholar]
36. Wołodkiewicz A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, P. Rylski (red.), Warszawa 2021. [Google Scholar]

Inne teksty tego samego autora

• Piotr Nazaruk, Konstrukcja prawna porozumień wspólników (akcjonariuszy) w spółkach kapitałowych , Europejski Przegląd Prawa i Stosunków Międzynarodowych: Nr 4 (2022)