Zdarzenie szkodzące w przypadku odpowiedzialności odszkodowawczej wynikającej z utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania wokół lotniska

Abstrakt

Artykuł ma na celu przedstawienie charakteru odpowiedzialności odszkodowawczej, która powstaje na skutek wejścia w życie przepisów OOU wokół lotniska. W orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych dominuje linia orzecznicza, zgodnie z którą odpowiedzialność odszkodowawcza powinna być ujmowana szeroko, czyli obejmować zarówno skutki ograniczeń sposobu korzystania z konkretnych nieruchomości zawarte w akcie prawa miejscowego o otworzeniu OOU wokół lotniska, jak i negatywny wpływ wynikający z samego utworzenia OOU wokół lotniska, który jest konsekwencją ponadnormatywnego hałasu lotniczego. Przedstawiciele doktryny prawniczej oraz po części sądy stoją jednak na stanowisku, że właściciele nieruchomości mogą dochodzić w stosunku do podmiotu zarządzającego lotniskiem jedynie odszkodowania z tytułu konkretnych ograniczeń w sposobie korzystania z nieruchomości, które są oparte na art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska. Autorka popiera pierwsze z powyższych stanowisk – zauważając, że zdarzeniem szkodzącym w przypadku roszczenia o wykup nieruchomości lub jej części, o którym mowa w art. 129 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska, jest uchwalenie aktu prawa miejscowego zawierającego ograniczenia sposobu korzystania w dotychczasowy sposób z nieruchomości lub jej dotychczasowego przeznaczenia. W przeciwieństwie do roszczenia o wykup przepis art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska dla realizacji roszczenia o zapłatę odszkodowania nie wymaga udowodnienia, że na skutek utworzenia OOU doszło do ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości w dotychczasowy sposób. Oznacza to, że zdarzeniem szkodzącym jest samo utworzenie OOU – co prowadzi do legalizacji hałasu lotniczego w granicach OOU i pozbawia właścicieli nieruchomości położonych w granicach OOU roszczeń opartych na ogólnych przepisach prawa cywilnego, takich jak roszczenie negatoryjne z art. 222 § 2 k.c. i roszczenie odszkodowawcze oparte na art. 435 k.c

Bibliografia

1. Bar M., Górski M., Jendrośka J., Jerzmański J., Pchałek M., Radecki W., Urban S., Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2019. [Google Scholar]
2. Dybowski T., Ochrona własności w polskim prawie cywilnym, Warszawa 1969. [Google Scholar]
3. Gajewski A., Dzienis P., „Dochodzenie roszczeń wynikających z ustanowienia obszarów ograniczonego użytkowania wokół portów lotniczych po wyroku TK z 7 marca 2018 r.”, Monitor Prawniczy, 2019, nr 8. [Google Scholar]
4. Gruszecki K., Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2019. [Google Scholar]
5. Habdas M., „Odszkodowanie dla właścicieli nieruchomości zlokalizowanych w obszarach ograniczonego użytkowania dla lotnisk – wyzwania dotyczące prawidłowego ustalenia zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej i podlegającej kompensacji szkody”, część 1, Przegląd Sądowy, 2020, nr 5. [Google Scholar]
6. Habdas M., „Odszkodowanie dla właścicieli nieruchomości zlokalizowanych w obszarach ograniczonego użytkowania dla lotnisk – wyzwania dotyczące prawidłowego ustalenia zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej i podlegającej kompensacji szkody”, część 2, Przegląd Sądowy, 2020, nr 6. [Google Scholar]
7. Hauser R., Niewiadomski Z. K., Wróbel A. (red.), System prawa administracyjnego, tom 12. Odpowiedzialność odszkodowawcza w administracji, Warszawa 2016. [Google Scholar]
8. Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo rzeczowe, Warszawa 2012. [Google Scholar]
9. Klat-Górska E., Ostapski A., „Odszkodowanie z tytułu ograniczenia korzystania z nieruchomości położonej w obszarze ograniczonego użytkowania. Glosa do wyroku SN z 11 marca 2020 r., I CSK 688/18”, Przegląd Sądowy, 2021, nr 9. [Google Scholar]
10. Konowalczuk J., Habdas M., Foryś I., Drobiec Ł., Wartość nieruchomości w sąsiedztwie lotnisk, Warszawa 2021. [Google Scholar]
11. Lewaszkiewicz-Petrykowska B., „Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 2 lipca 1969 r., II CR 208/69”, OSPiKA 1971, z. 5. [Google Scholar]
12. Paczuski R., Prawo ochrony środowiska, Bydgoszcz 1994. [Google Scholar]
13. Pokrzywniak J., „Odpowiedzialność zarządzającego lotniskiem za szkody wynikające z ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania. Glosa do wyroku SN z 6 czerwca 2019 r., II CSK 222/18”, Glosa, 2021, nr 1. [Google Scholar]
14. Rakoczy B., Gołębiowski Z., Ratajczak J., Smolibowska-Hruszka G., Obszar ograniczonego użytkowania w prawie polskim, Poznań 2011. [Google Scholar]
15. Safjan M., Bosek L. (red.), Konstytucja RP. Komentarz do art. 1–86, Warszawa 2016. [Google Scholar]
16. Trzaskowski R., „Odpowiedzialność przedsiębiorstwa (zakładu) wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody (art. 435 k.c.) za zmniejszenie wartości nieruchomości wynikające z emisji dopuszczalnych w świetle prawa ochrony środowiska”, Palestra, 2011, nr 3–4. [Google Scholar]
17. Wilk A., Ochrona własności nieruchomości przed immisjami w prawie polskim, Warszawa 2016. [Google Scholar]
18. Wojciechowska K.B., Lotniskowy obszar ograniczonego użytkowania, Warszawa 2019. [Google Scholar]
19. Załucki M. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2019. [Google Scholar]